16.03.2009 Βλάσης ΑΓΤΖΙΔΗΣ

Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας της Φιλοσοφικής του Α.Π.Θ.

"Οι Λευκές Σελίδες της ιστορίας και το σκοτεινό πρόσωπο της νεοελληνικής ιστοριογραφίας"

Στην καθιερωμένη εβδομαδιαία διάλεξη της Σχολής Γονέων – Ανοιχτού Πανεπιστημίου Κατερίνης, καλεσμένος τη Δευτέρα 16 Μαρτίου, ήταν ο καθηγητής της σύγχρονης Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Βλάσης Αγτζίδης, ο οποίος μίλησε με θέμα: «Οι λευκές Σελίδες της Ιστορίας και το σκοτεινό πρόσωπο της νεοελληνικής ιστοριογραφίας».

Ο κ. Βλάσης Αγτζίδης σε μια χειμαρρώδη, μεστή, και επιστημονικά τεκμηριωμένη ομιλία του ενώπιον ενός ακροατηρίου που εντυπωσίασε, ανέφερε μεταξύ πολλών άλλων και τα εξής:

Το ζήτημα, που σήμερα θα διαπραγματευτούμε είναι από τα σημαντικότερα, που μας απασχολούν. Τα ιστορικά γεγονότα, βέβαια, λίγο ως πολύ έχουν καταγραφεί. Μένει όμως η ερμηνεία τους, που θεωρώ το σημαντικότερο στοιχείο.

Ο 20ος αιώνας είναι για τη χώρα μας ο αιώνας των ανακατατάξεων και των ανατροπών, είναι το μεγάλο ιστορικό πέρασμα από την οθωμανοκρατία στην εθνική ολοκλήρωση αλλά με ένα τρόπο απολύτως τραγικό. Μετά το 1922 τα όρια του έθνους μας περιορίζονται στα όρια του σημερινού κράτους μας. Η εποχή εκείνη ήταν το μεταίχμιο, ήταν το ορόσημο, που διαμόρφωσε τη σημερινή Ελλάδα με πολύ μεγάλο ανθρώπινο κόστος (διωγμοί, προσφυγιά κ.λ.π.).Τότε βέβαια διαμορφώθηκε, κατασκευάστηκε από τον τουρκικό στρατό το σημερινό τουρκικό κράτος και δημιουργήθηκε ο λεγόμενος κεμαλικός εθνικισμός. Η Μικρασιατική επίσης καταστροφή οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ούτε οι ελληνικές κυβερνήσεις τότε στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων ούτε βέβαια άλλοι φορείς όπως π.χ .η εκκλησία.

Γιατί όμως πολλά σημαντικά γεγονότα εκείνης της εποχής έμειναν άγνωστα ως τις δεκαετίες του ’80 και του ’90;

Στη συνέχεια ο ομιλητής αφού ανέλυσε την κοινωνική και πολιτική κατάσταση του δευτέρου μισού του 19ου αιώνα στην Ελλάδα και στη συνεχώς συρρικνούμενη την ίδια εποχή οθωμανική αυτοκρατορία, αναφέρθηκε στη γενοκτονία των Ελλήνων και Αρμενίων και στον καταστροφικό διχασμό και εμφύλιο των Ελλήνων τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Περιέγραψε επίσης τις μεγάλες επιτυχίες της ελληνικής κυβέρνησης μετά το 1917 και το ρόλο του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον οποίο χαρακτήρισε καταλυτικό για το μέλλον μας.

Ακολούθως τέθηκαν από τον ομιλητή τα εξής ερωτήματα: Γιατί ο Βενιζέλος προκήρυξε τις εκλογές του 1920; Γιατί έχασε αυτές τις εκλογές, ενώ προηγουμένως είχε θριαμβεύσει; Τι έγινε με τη Μικρασιατική εκστρατεία; Γιατί κατέρρευσε το μέτωπο; Ποιος ήταν ο ρόλος του ύπατου αρμοστή στη Σμύρνη Αριστείδη Στεργιάδη; Αλλά και ποιος ο ρόλος της κυβέρνησης Γούναρη; Ήθελαν τους πρόσφυγες στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι πως μάλλον όχι. Από εδώ ξεκινά το δράμα των προσφύγων και αυτός είναι ουσιαστικά ο λόγος , που δεν καταγράφηκαν τότε όλα τα ιστορικά γεγονότα. Πολλά αποσιωπήθηκαν. Η κρατική συμπεριφορά της μητέρας πατρίδας στάθηκε δυστυχώς κυνική. Ακόμα και από τον ίδιο το μεγάλο Ε. Βενιζέλο. Η πολιτική της Ελλάδας στη συνέχεια απέναντι στην Τουρκία σε σχέση με τα ζητήματα αυτά ήταν αρκετά αντιφατική. Μόνο μετά την τραγωδία της Κύπρου το 1974 τα πράγματα ξεκαθαρίζουν λιγάκι. Τα τελευταία χρόνια, με την προσπάθεια διανοουμένων που προέρχονται από τον ίδιο τον ελληνισμό της προσφυγιάς,  τα σημαντικά αυτά θέματα της νεότερης ιστορίας μας ερευνώνται συστηματικά, η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αναγνωρίστηκε από την ελληνική Βουλή και καθιερώθηκε η ημέρα μνήμης της. Πρέπει όμως να γίνει γνωστή η Ιστορία μας συστηματικά στη νέα γενιά, μέσα από τη σωστή διδασκαλία της στα σχολεία.

Τέλος,  πολλοί ακροατές έθεσαν στον ομιλητή ενδιαφέρουσες ερωτήσεις στις οποίες απάντησε με μεγάλη ευχαρίστηση, ευγένεια και υπομονή.

Η επόμενη ομιλία της Σχολής Γονέων θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009 με ομιλητή τον Ιερομόναχο π. Σάββα τον Αγιορείτη και θέμα: «Τα πάθη: Ασθένειες της ψυχής και του σώματος».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

O Bλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το βασικό του πτυχίο το έλαβε από το μαθηματικό τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής Αθηνών. Εξειδικεύτηκε στην ανάλυση και προγραμματισμό ηλεκτρονικών υπολογιστών. Όσον αφορά το χώρο της Ιστορίας, ασχολήθηκε με το φαινόμενο της ελληνικής διασποράς και των ένδημων ελληνικών κοινοτήτων της Μικράς Ασίας. Μελέτησε τις ελληνικές κοινότητες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης την περίοδο του μεσοπολέμου και την εμπλοκή τους στα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής. Μέρος των μελετών έγινε στις περιοχές της ελληνικής μειονότητας στην πρώην Σοβιετική Ένωση (Κεντρική Ασία, νότια Ρωσία, Καύκασος, Ουκρανία κ.ά.), των ελληνοφώνων μουσουλμάνων στην Τουρκία (βόρεια και δυτική) και σε περιοχές της δυτικής ελληνικής διασποράς.

Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τη συγγραφή της ιστορίας των Ελλήνων του παρευξείνιου χώρου (1995). Από το ‘87 αρθρογραφεί σε εφημερίδες (Καθημερινή, Ελευθεροτυπία κ.ά.) και περιοδικά. Υπήρξε επιστημονικός σύμβουλος σε αρκετά ντοκιμαντέρ της ελληνικής τηλεόρασης, έχει συμμετάσχει επίσης σε επιστημονικά συνέδρια και έχει δώσει πολλές διαλέξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει εκδόσει βιβλία και έχει συμμετάσχει σε  συλλογικές εκδόσεις. Έχει διδάξει στο Πάντειο πανεπιστήμιο και στο Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο Θράκης.

Τιμήθηκε δύο φορές με Εύφημο Μνεία από το υπουργεί Εξωτερικών για τη συμμετοχή του:

Διετέλεσε επιστημονικός σύμβουλος για ζητήματα της ελληνικής διασποράς στο υπουργείο Εξωτερικών. Σήμερα υπηρετεί σε αντίστοιχη θέση στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

• Ποντιακός ελληνισμός. Από τη γενοκτονία και το σταλινισμό στην περεστρόϊκα, Θεσσαλονίκη, εκδ. Κυριακίδη, 1990.
• Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνέπειες για τον ελληνισμό, Αθήνα, εκδ. Ελλοπία, 1992.
• Οι άγνωστοι Έλληνες του Πόντου, Αθήνα, εκδ. Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας, 1995.
• Πόντος. Ένα ανοιχτό ζήτημα, Αθήνα, εκδ. Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1996
• Παρευξείνιος διασπορά, βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, Θεσσαλονίκη, εκδ. Κυριακίδη, 1997.
• Οι Νιώτηδες της Κρήτης Μιa οικoγένεια στις κρητικές επαναστάσεις, Αθήνα, εκδ. Μεταίχμιο, 2000.
• Έλληνες του Πόντου. Η γενοκτονία από τον τουρκικό εθνικισμό, Αθήνα, εκδ. Ελληνικές Εκδόσεις, 2005
• Η εφημερίδα «Κόκινος Καπνας» και οι Έλληνες στο σοβιετικό μεσοπόλεμο, Αθήνα, υπό έκδοση