Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών
"Αξίες - Αξιώματα & Αξιώσεις Γυναικών"
ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ
- Σύλλογος Πολυτέκνων Πιερίας
- Συνεταιριστική Τράπεζα Πιερίας
- Μέριμνα Παιδιού Κατερίνης
- Α/βάθμια Εκπαίδευση Πιερίας
Αξίες, αξιώματα και αξιώσεις γυναικών,
ήταν το θέμα της ομιλίας της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μερόπης Σπυροπούλου προχθές το βράδυ στην Σχολή Γονέων – ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας.
Διακεκριμένοι κοινωνιολόγοι υποστηρίζουν ότι ο αιώνας που διανύουμε είναι ο αιώνας των γυναικών, με την έννοια ότι θα τους δοθούν οι ευκαιρίες και οι προϋποθέσεις για να επηρεάσουν την κοινωνία μας. Αργά αλλά και σταθερά γίνονται βήματα για την καθιέρωση των γυναικών και την ισόποση εκπροσώπησή τους με τους άνδρες σε όλους τους τομείς δράσης και εξουσίας, καθώς και στα πολιτικά και πολιτιστικά δρώμενα. Ο σοφός Λουκιανός έλεγε ότι αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψης. Πως προσδιορίζονται στο λεξικό; Αξία σημαίνει τα ιδανικά και τις ιδέες που καθορίζουν τον τρόπο ζωής και σκέψεις ατόμων και κοινωνιών, εκτός από χρηματικό ποσό ή αγαθά ή βαθμό στον οποίο βρίσκεται κάποιος. Αξίωμα είναι η υψηλή, τιμητική και υπεύθυνη θέση που κατέχει κάποιος σε μια ιεραρχία Αξίωση είναι η απαίτηση που βασίζεται σε κάποιο δικαίωμα, αλλά είναι και η απαίτηση που είναι προκλητική και παράνομη. Λέμε συχνά: Έχει την αξίωση να.. και εννοούμε ότι δεν έχει αυτό το δικαίωμα. Οι ορισμοί παραμένουν διαχρονικοί, όχι όμως τα σημαίνοντα και τα σημαινόμενα, γιατί αλλάζουν.Υπάρχουν πολυσήμαντες παράμετροι που επηρεάζουν μια σειτρά από άλλες παραμέτρους, πχ. ηλικία, προσωπικά βιώματα, συναισθηματικά χαρακτηριστικά, μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο, τρόποι συμπεριφοράς, φύλο ατόμου. Το τελευταίο ιδιαίτερα επηρεάζει μία σειρά άλλων παραμέτρων. Αξίες γυναικών: Ο Κώστας Τσιρόπουλος έλεγε ότι η γυναίκα είναι η σεπτή κλειδοκρατόρισσα του μυστηρίου της ζωής που διερμηνεύει οργανικά και ψυχικά όλα τα αινίγματα και θεία δωρήματα του ανθρώπου. Ο Γιώργος Σεφέρης σε μία ερώτηση ξένου επώνυμου αξιωματούχου: Σοβαρά πιστεύετε ότι είστε απόγονοι του Αριστοτέλη και του Θεμιστοκλή, απάντησε: Όχι, είμαστε απόγονοι μονάχα της μάνας μας,, η οποία μας μίλησε ελληνικά, προσευχήθηκε ελληνικά, μας νανούρισε με ιστορίες για τα κατορθώματα των ηρώων μας και την είδαμε να βουρκώνει ...
τη Μεγάλη Παρασκευή μπροστά στο ξόδι του νεκρού Θεανθρώπου. Δηλαδή, κατά τον Σεφέρη, η ελληνίδα μάνα μας έδωσε τη γλώσσα, την εκκλησιαστική παράδοση, την ιστορία και τη ζωντανή πίστη.
Η γυναίκα από σκεύος ηδονής, ρύπο και λάσπη ανυψώνεται με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου σε μεταφυσικό σύμβολο ομορφιάς, αρετής και ιερότητας, γίνεται η Πλατυτέρα των Ουρανών. Αποκτάει υπερούσιες και απερίγραπτες αξίες που θυμιζουν λιμάνι και απανεμιά, λαχτάρα και δέσιμο, τρυφερότητα και γλύκα, αντοχή και θυσία, προσφορά και θυσία, στοργή και δόσιμο, αγιασμένες από τη μαγεία της διαίσθησης και της κατανόησης, της ζωντάνιας της οικογενειακής θαλπωρής. Γυναίκες που επί αιώνες είχαν αδικηθεί, καταπιεστεί, ταλαιπωρηθεί από τους άνδρες θέλησαν να αντιδράσουν ενάντια στην ανδροκρατούμενη κοινωνία και ενώ θα έπρεπε να διεκδικήσουν την αναγκαιότητα για την αλληλοσυμπλήρωση των δύο φύλων ωθήθηκαν σε υπερβολές ίσως και δικαιολογημένες. Έθεσαν στο περιθώριο τη λαχτάρα της μητρότητας, την παραδοσιακά οικογενειακή ζωή, συναισθήματα συνυφασμένα με τη γυναικεία φύση. Φτάσαμε να τα βάζουμε σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα. Συγχρόνως με την απεμπόληση αυτών των αδιαμφισβήτητων δικαιωμάτων θέλησαν να στήσουν καινούριες αξίες, αντιγράφοντας δυστυχώς τους άνδρες σε στάσεις ζωής, σε επιδιώξεις και σε συμπεριφορές περιφρονώντας ή και αγνοώντας την ιερότητα του φύλου τους που δώρισε ο Δημιουργός. Η έννοια της χειραφέτησης και ανεξαρτησίας όχι απλώς ίσα δικαιώματα απέναντι στο νόμο, αλλά θέλουν να εξοικειωθούν με τους άνδρες. Παρεξήγησαν τις επιθυμίες ως ανάγκες και έφτασαν να στερούνταν όλο και περισσότερο τη γλύκα της θηλυκής συμπεριφοράς σε μια σωστή ανθρώπινη σχέση, λόγω συνθηκών ζωής, εργασίας και καριέρας, έτσι ώστε να απεμπολούν και να αποφεύγουν τη χαρά και τη λαχτάρα της μητρότητας. Νομίζουν ότι η οικογενειακή ζωή είναι καταπιεστικά δεσμά και καταφεύγουν πολύ εύκολα στο διαζύγιο και κατασπαράζουν τη ζωή των παιδιών τους. Μέσα στο μαρτύριο της αναπόφευκτης μοναξιάς βρίσκουν σαν λύση την απόκτηση παιδιού χωρίς σύζυγο επικαλούμενες το σύστημα αγοράζω σπέρμα από την τράπεζα σπέρματος σαν να αγοράζω χαρτονόμισμα από μία τράπεζα. Παραβλέπουν και παραβιάζουν κατάφωρα το αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε παιδιού να λέει κάποιον πατέρα και κάποιον μητέρα
Αντιγράφουν πλαστά και νωθρά πρότυπα που υπάρχουν στη γυάλινη οθόνη. Αυτοτσιφτε-ευτελίζονται με το να νομίζουν ότι γίνονται ευχάριστες και επιθυμητές με μόνο στοιχείο ότι είναι σκεύος ηδονής, θέλουν να συναγωνίζονται στην αποκάλυψη της σάρκας, λες και είναι δύσκολο πράγμα να ξεγυμνωθεί η γυναίκα. Θέλουν να τις σέβονται οι άνδρες και να εκτιμούν τη γνώμη τους, χωρίς όμως να σέβονται τον εαυτό τους. Αυτό που δείχνεις είναι τόσο δυνατό που δεν ακούγεται καθόλου αυτό που θέλεις να πεις. Ευθύνη φέρνουν και οι άνδρες, αφού προβάλλουν ως πρότυπα την προκλητική, επιθετική , βίαιη, τη δεν ντρέπεται γυναίκα, και αναγκάζονται οι γυναίκες να μιμηθούν αυτά τα πρότυπα για να παραμείνουν επιθυμητές και ευχάριστες. Ο φεμινισμός και η άκριτη σάρωση όλων των αξιών δε βοήθησε καθόλου στο να γίνει η γυναίκα ευτυχέστερη και δεν βοήθησε στην τραγωδία των ναρκωτικών και της αυτοκτονίας. Αξιώματα γυναικών: Με δύσκολους αγώνες κατέκτησαν το δικαίωμα της μόρφωσης,, εργασίας, ανέβηκαν τα σκαλιά των διαφόρων ιεραρχιών, πολλά δύσκολα αξιώματα, μερικά που εντάσσονται στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας. Η εξελικτική βιολογία αναφέρει ότι η στοργή, η αλληλεγγύη, η διάθεση για προσφορά, στοργή, εθελοντισμό, ζεστασιά γυναικείας αγκαλιάς, ειρήνης, αυναισθηματισμό, συνεργασία, αγάπη, προσφορά, ευλογία είναι γυναικεία ιδιώματα, ενώ η επιθετικότητα, η ανταγωνιστικότητα, η αδιαλλαξία είναι ανδρικά ιδιώματα. Τομείς όμως που εμπλέκονται με την εξουσία και δράση μοιάζουν να χάνουν τα γυναικεία ιδιώματα όταν κατακτούνται από γυναίκες, όπως οι γυναίκες δικαστίνες είναι πιο αυστηρές και τυπολάτρες από τους άνδρες. Η Μάργκαρετ Θάτσερ, η Γκόλντα Μέιερ, η Ίντιρα Γκάντι ήταν πιο αυστηρές και σκληρές από τους άνδρες. Η Μαντλήν Ωλμπράιτ πιο σκληρή από τον διάδοχό της στρατηγό Κόλιν Πάουελ, ο οποίος ομολόγησε ότι ήταν λάθος ο πόλεμος στο Ιράκ. Υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες λόγω των ιδιοτήτων τους μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα της ζωής και να ελαττώσουν τη φιλοπόλεμη πολιτική των κρατών, αν μπορούν να επιβληθούν μέσα από την ιεραρχία της κάθε εξουσίας.
Παρεμβαίνει, όμως μία άλλη παράμετρος: Δείχνουν λανθάνουσα και εμφανή τάση όταν καταλαμβάνουν αξιώματα, σπρώχνοντας τη σκάλα που ανέβηκαν για να μη ανεβούν και άλλες στην εξουσία. Με ανέντιμο τρόπο απαξιώνουν προσπάθειες άλλων γυναικών αξιωματούχους. Αξιώσεις γυναικών: Στη χώρα μας οι γυναίκες τα θέλουμε όλα δικά μας ή ότι έχουμε γίνει ανυπόφορα επιθετικές, ακόμα και στο οδήγημα. Να σ' αφήσει γυναίκα οδηγός να σε περάσει; Ποτέ. Είναι άδικη αυτή η συμπεριφορά και μπορεί να αποδοθεί σε τρεις αιτίες: 1) Μνήμες που διατηρεί η κοινωνία μας από τους δύσκολους αγώνες των γυναικών για μια θέση στον ήλιο. 2) Κατάλοιπα αυτών των αγώνων στη σύγχρονη συμπεριφορά ορισμένων γυναικών, θεωρώντας τον εαυτό τους κατάφωρα αδικημένο, απαιτούν αυξημένη και αδικαιολόγητη αναγνώριση. 3) Συμπεριφορά ανδρών προσβλητική για τις γυναίκες, εκμετάλλευση και διακρίσεις σε βάρος τους, υπαινιγμός σε διαφημίσεις ανδρικής εμνεύσεως άσχετων προϊόντων. Οι άνδρες το παρακάνουν σε ορισμένες περιπτώσεις, προσκολλούνται στα παλιά πρότυπα, θέλουν τη βοήθεια των γυναικών στα οικονομικά και δεν θέλουν να βοηθήσουν στον κόπο και να συνεισφέρουν στη συνεργασία και στην καλή λειτουργία της οικογένειας. Διακρίνουμε έναν παραλογισμό των γυναικών και θέλουν να κατακτήσουν όλα τα ανδρικά φέουδα. Ζήτησαν υψηλά ιστάμενες γυναίκες αξιωματούχοι να καταργηθεί το άβατο του Αγίου Όρους, να εισαχθεί η αγγλική γλώσσα ως δεύτερη επίσημη γλώσσα της πατρίδας μας. Αντί να αγωνιστούν για να σταματήσει η εκπόρνευση της γυναίκας, να ενδιαφέρονται για το πολιτιστικό και μορφωτικό επίπεδο της γυναίκας στην ύπαιθρο, να σεβαστεί η κοινωνία τη θυσία και την προσφορά της γυναίκας μάνας στο να μεγαλώσει σωστά τα παιδιά της, να ασχοληθούν με την αναβάθμιση της ποιότητας και των συνθηκών ζωής της.
Αντί για τα παραπάνω, κάποιες γυναίκες θέλουν την άκριτη άλωση κάποιων ανδρικών οχυρών. Σύγχρονη γυναίκα αξιωματούχος υποστηρίζει ότι η εθνική ταυτότητα που έχουμε δεν είναι ιστορικά δικαιολογημένη, αλλά μας την έδωσαν ξένοι. Έχει απαντήσει η Ακαδημία Αθηνών και ο Μίκης Θεοδωράκης. Σε μια κοινωνία που εκχυδαΐζεται γιατί οι γυναίκες να επωμιστούν τις πολύ βαριές ευθύνες; Απάντηση, η απάντηση του Γιώργου Σεφέρη: Η μάνα δεν είναι μόνο η φυσική μητέρα, αλλά κάθε μάνα είναι η κάθε γυναίκα που μπορεί να εμπνεύσει, να μεταγγίσει, να δώσει πρότυπα. Έχουμε ευθύνη για το πως μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, οι γυναίκες τα αγόρια και τους κανακάρηδες και οι άνδρες τις πριγκιπέσσες και τα κορίτσια τους, να τους μάθουν να αλληλοσέβονται ο ένας τον άλλον. Πως θα μπορέσουν οι γυναίκες να ξαναβρούν τη χαμένη ισορροπία τους; Μερικές προτάσεις: 1) Συνειδητοποίηση των θεμελιωδών διαχρονικά αξιών για να τις ζεστάνουμε με την ανάσα μας, να τις ξαναζωντανέψουμε δίνοντας στη μητρότητα και στην ευλογημένη οικογένεια το ρόλο που τους αξίζουν. 2) Ανάγκη να εμπνεύσουμε και να πείσουμε για τα πιστεύω μας και τους συντρόφους μας, γυναίκες και άνδρες στα κέντρα λήψης αποφάσεων για την ευθύνη που έχουν και την επιτακτική ανάγκη που έχουν στο να βρούμε το αληθινό νόημα της ζωής που έχει χαθεί στο κυνήγι των υλικών αγαθών. 3) Να παλέψουμε μαζί για την καταξίωση του ρόλου της γυναίκας μάνας, της πολύτεκνης μάνας στον ύψιστο ρόλο της ανατροφής των παιδιών και να αναγνωριστεί η προσφορά της και η συλλογικότητά της και να επεκταθεί η προσπάθεια με τη βοήθεια των ανδρών στην κατάκτηση θέσεων ώστε να μην παραβιάζεται ο ρόλος της γυναίκας. Να εμπνεύσει αξίες και ιδανικά η χριστιανή γυναίκα που βιώνει την προσευχή, να στηρίζει τον σύζυγό της, να αγκαλιάσει το θλιμένο παιδί , να φέρει το χαμόγελο. Να θυμηθούμε και την ανεκτίμητη προσφορά των εθελοντριών. Η γυναίκα χρειάζεται τιμή και τίμημα. Αν δεν κερδίσει την τιμή, θα έχει τίμημα.